Nhiều nước Châu Á, từng chậm chân trong cuộc chạy đua giành nguồn cung vaccine COVID-19, quyết tâm sẽ không mắc lại sai lầm cũ với thuốc trị COVID-19 đầy hứa hẹn có tên Molnupiravir.

Thử nghiệm giai đoạn 3 vaccine của Valneva cho kết quả tích cực Ngày 18-10, công ty công nghệ sinh học Valneva (liên doanh của Pháp và Áo) đã công bố những kết quả tích cực của các cuộc thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 3 đối với vaccine ngừa COVID-19 do hãng phát triển. Vaccine VLA2001 của Valneva được phát triển dựa trên một phiên bản “bất hoạt” của chính virus SARS-CoV-2. Theo thông báo của Valneva, kết quả thử nghiệm lâm sàng trên 4.012 người trưởng thành ở Anh đã thu được những kết quả tích cực, theo đó vaccine VLA2001 cung cấp nhiều kháng thể trung hòa hơn vaccine của hãng AstraZeneca. Valneva cho biết công ty đã nộp đơn xin cấp phép lưu hành vaccine VLA2001 lên Cơ quan quản lý dược phẩm của Anh và chuẩn bị nộp đơn xin cấp phép lên Cơ quan quản lý dược phẩm của EU (EMA).

Nhân tố thay đổi đại dịch?

Theo CNN, nhiều nước đang vội đặt hàng mua loại thuốc kháng vrirus có tên Molnupiravir của hãng dược phẩm Merck & Co của Mỹ, loại thuốc được coi là vũ khí mới nhất chống COVID-19 dù chưa được cấp phép sử dụng. Molnupiravir được cho là có khả năng giảm 50% nguy cơ nhập viện và tử vong do SARS-CoV-2. Đây là thuốc kháng virus đầu tiên đặc trị COVID-19, có thể dễ dàng kê đơn để ngăn các ca bệnh nhẹ và trung bình chuyển biến nghiêm trọng và được đánh giá là thành phần còn thiếu của kho vũ khí y tế chống COVID-19.

Merck & Co hôm 1-10 công bố kết quả thử nghiệm của Molnupiravir và nhận về vô số đánh giá tích cực. Nhiều người thậm chí còn coi Molnupiravir là “quân bài thay đổi cuộc chơi” trong đại dịch COVID-19, đặc biệt là với những ai không thể tiêm vaccine. Merck & Co đang xin Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ cấp phép sử dụng khẩn cấp loại thuốc này. Nếu được cấp phép, Molnupiravir sẽ là phương thức điều trị kháng virus đường uống đầu tiên với bệnh COVID-19.

Vaccine vẫn được coi là biện pháp phòng vệ tốt nhất trước COVID-19, nhờ khả năng hạn chế nguy cơ nhiễm virus và biến chứng nặng. Tuy nhiên, hàng triệu người ở Châu Á - Thái Bình Dương vẫn chưa được tiêm chủng vì không đủ điều kiện hoặc thiếu nguồn vaccine. Điều đó khiến Molnupiravir trở thành giải pháp ứng phó khi tỷ lệ tiêm chủng tại nhiều nước vẫn tăng chậm. “Rất nhiều người không thể tiêm vaccine. Loại thuốc này sẽ là giải pháp hàng đầu với những người nhiễm virus và xuất hiện triệu chứng”, Nial Wheate, giáo sư Trường Y dược thuộc Đại học Sydney của Australia, nhận xét.

Sợ chậm chân

Theo dữ liệu của công ty Airfinity, trong 10 quốc gia và vùng lãnh thổ đã đặt mua hoặc đang đàm phán mua Molnupiravir thì có tới 8 quốc gia và vùng lãnh thổ ở Châu Á-Thái Bình Dương.

Trong cuộc họp ngày 14-10, Trung tâm Xử lý Tình hình COVID-19 của Chính phủ Thái Lan (CCSA) đã thông qua kế hoạch mua 50.000 liệu trình thuốc Molnupiravir. Trước đó, Chính phủ Malaysia ngày 7-10 thông qua Bộ Y tế đã ký thỏa thuận mua thuốc điều trị kháng virus Molnupiravir như một sự lựa chọn bổ sung cho phương pháp điều trị cho các bệnh nhân COVID-19 ở nước này. Ngày 6-10, Thủ tướng Hàn Quốc Kim Boo-kyum cho biết nước này đã đạt thỏa thuận mua 20.000 liệu trình thuốc viên Molnupiravir. Thủ tướng Australia Scott Morrison ngày 5-10 thông báo nước này sẽ mua 300.000 liều thuốc Molnupiravir nếu loại thuốc viên đầu tiên điều trị COVID-19 này được các cơ quan quản lý cấp phép.

Hiện chưa rõ mỗi nước này sẽ trả bao nhiêu tiền để mua thuốc Molnupiravir. Mỹ đã đồng ý chi 1,2 tỷ USD cho 1,7 triệu liệu trình nếu Molnupiravir được cấp phép sử dụng, tương đương 700 USD/liệu trình. Phân tích dựa trên tính toán chi phí nguyên liệu thô cho thấy chi phí sản xuất một liệu trình Molnupiravir là 18 USD. Merck & Co cho biết họ chưa xác định giá thuốc Molnupiravir vì nó chưa được cấp phép sử dụng. Trước đó, công ty này cho biết sẽ bán thuốc với giá khác nhau cho từng quốc gia. Merck & Co đặt mục tiêu sản xuất 10 triệu liệu trình thuốc Molnupiravir trong năm nay và 20 triệu liệu trình trong năm sau.

Kêu gọi quyền tiếp cận bình đẳng

Theo các nhóm y tế quốc tế, việc hãng dược phẩm Merck & Co của Mỹ công bố thuốc điều trị COVID-19 Molnupiravir đang có nguy cơ làm lặp lại tình trạng bất bình đẳng giống như trong việc phân phối vaccine diễn ra từ năm ngoái đến nay. Theo đó, các nước giàu tích trữ thuốc trong khi các nước thu nhập thấp và trung bình khó có thể tiếp cận được loại thuốc này.

Trong bối cảnh dịch bệnh, nhiều quốc gia thu nhập thấp có thể không có lợi thế khi sử dụng Molnupiravir. Sau khi thuốc được cấp phép, các nước sẽ phải quyết định xem cho đối tượng nào uống: người có triệu chứng hay phải xét nghiệm dương tính rồi mới uống. Tại nhiều nước, xét nghiệm không phải dễ thực hiện. Theo kết quả nghiên cứu, thuốc Molnupiravir cần được uống trong vòng 5 ngày sau khi khởi phát triệu chứng. Do đó, một số nước có thể gặp khó khăn vì khó có kết quả xét nghiệm nhanh.

Cũng như với vaccine COVID-19, các chuyên gia cho rằng vẫn có khả năng các nước giàu có sẽ mua nhiều thuốc Molnupiravir hơn mức cần thiết. Cuộc đua tích trữ Molnupiravir ở Châu Á có thể khiến tình trạng giành giật như đã xảy ra với vaccine năm 2020 lặp lại. Khi đó, các nước giàu bị cáo buộc tích trữ vaccine quá nhiều, trong khi nước nghèo không thể có nguồn cung. Bà Rachel Cohen, Giám đốc điều hành khu vực Bắc Mỹ của tổ chức phi lợi nhuận Sáng kiến Thuốc chữa những bệnh bị bỏ qua, nói: “Molnupiravir thực sự có tiềm năng để thay đổi một phần cuộc chơi. Chúng ta cần đảm bảo không lặp lại lịch sử, không đi vào vết xe đổ hoặc lặp lại sai lầm như đã có với vaccine COVID-19”.

AN BÌNH